S@467

podań górali podpieňińskich. *) Pro srovnání klademe ji zde celou: Buła przepowiednia, ze tęn królem będzie, wto będzie jád na zelaznym stole. Syscy panowie po zámkach jádali na zelaznych stołak, bo sie kázdy spodziewał, ze będzie królem. A buł tam biédny chłop. Tęn ráz oráł sobie w polu. Tak baba mu przyniesła śniádanie. On dopiéro gádá do niéj: „Ponoć panowie jedzą, na zelaznych stołak, to i já mogę tyz na zelaznym stole jeś." Przewróciuł pług, postawiuł na nim gárnek, cy ta miskę i jád. Skoro zjád, nágle powstał wielgi sum i z nieba użráł korunę, jak leciała na niego. On zacął sie oganiać istykem i látego to na pieniądzak węgierskik krzyz na korunie jes pochylony. Ale panowie nie kcieli go mieć za króla i zabili go. Przepowiedziało im, ze nie będą, juz mieć nigdy króla i tak od tego casu nimaja, króla.

Sběratel podotýká, že pověsť týká se uherského krále Štěpána. Patrno, že v obou povídkách máme versi tutéž, jen s malými odchylkami v podrobnostech, jež tu a tam byly opomenuty.

Jinou versi, málo jen odchylnou, ač zatemnělejší, zapsal Zawiliński, jak ji vypravovala Marjanna Łasiowa z Odrowąża. **)

Jednego casu dáwnego tak królów obírali, ze za zelaznym stołem siadali a spodziéwali sie złoté koruny, bo złotá koruna goniéła po niebie, a na ktorego pana siadała, to ostál królem a potem jeden gospodárz z pachołkiem oráł i przyniesła gazdziná obiád a pachołek powiedziáł: „gazdo, obiadujmy na zelaznem stole," przewróciél pług do góry zelazem i miáł to za stół zelazny i obiadowali na tem stole i śmiáł sie bardzo s gadzom, i ze objadujom na zelaznem, jak panowie; a z tego śmiéchu leci koruna złotá i siadá na tem pachołku, bo za to ze sie śmiáł; on sie za to bardzo przeląk, łyszka mu wypadła z ręki i nic jád, ale sie za to pani zaguiéwała, tak przysło wojsko i wzieno go ze sobom, jako swojego césárza . . .

Vyprávěčka navazuje ještě dále pověsť o králi, kterého myši snědly za to, že byl neuctivý k rodičům.

Na první pohled poznáte, že v těchto povídkách obsaženy jsou tytéž základní prvky, které jsme poznali v pověstech českých. Povolání rolníka od železného stolu k vládě provedeno podrobně, po zkvetlé otce zbyly jen stopy v prvních dvou versích.

Historických upomínek proti podání o Přemyslovi mnohem méně a nahrazeny líčením ze současného života.

Tím, tuším, není pochyby, že oba dotčené prvky nejsou v podání o Přemyslovi původní, nýbrž že náležejí k oné obsáhlé oblasti látek evropských, pro které často dosud marně hledáme původní prameny